W historii literatury Dwór w Czombrowie zapisał się jako pierwowzór Mickiewiczowskiego Soplicowa. W 180 rocznicę pierwszego wydania „Pana Tadeusza”, warto powrócić do tej narodowej epopei, a także sięgnąć po „Dziedziczki Soplicowa” autorstwa prawnuczki ostatnich właścicieli Czombrowa – Joanny Puchalskiej.
Dwór w Czombrowie, leżący nieopodal Nowogródka nie przez przypadek zapisał się w literaturze jako pierwowzór Soplicowa. Jedna z bohaterek książki „Dziedziczki Soplicowa” - Aniela z Wierzejskich Uzłowska była bowiem matką chrzestną Adama Mickiewicza. Matka narodowego wieszcza – Barbara Majewska, później po mężu Mickiewiczowa - zajmowała wówczas we dworze ważne stanowisko panny apteczkowej, a zaufanym ekonomem był dziadek poety. Adam Mickiewicz na pewno bywał tam jako dziecko. Pewne jest również to, że położenie Czombrowa znalazło wierne odbicie w opisie dworu z „Pana Tadeusza”: „Śród takich pól przed laty, nad brzegiem ruczaju, na pagórku niewielkim, we brzozowym gaju, stał dwór szlachecki, z drzewa, lecz podmurowany (...)” W dodatku w poemacie pobrzmiewają poetyckie echa zdarzeń, które naprawdę miały w Czombrowie miejsce.
Ocalone, dworskie archiwum oraz rekonstrukcja faktów, pozwoliły autorce zajrzeć w codzienność życia w szlacheckim dworze w wieku XIX i na początku XX. Joanna Puchalska przedstawia w książce losy trzech kobiet, które zamieszkiwały ówczeny Czombrów. To właśnie Bededykta z Haciskich Karpowiczowa, Aniela z Wierzejskich Uzłowska i Maria z Popławskich Karpowiczowa były najważniejszymi kobietami w czombrowskim dworze. To one miały swój udział w tym, że dwór przetrwał trudne chwile W książce „Dziedziczki Soplicowa” można znaleźć zarówno odtworzone wspomnienia, jak również liczne fotografie, pochodzące z rodzinnych albumów. Utrwalają one nie tylko obraz czombrowskiego dworu, ale także wizerunki członków rodziny i najważniejsze wydarzenia z ich życia.Właśnie w Czombrowie w 1928 roku kręcono plenerowe ujęcia do pierwszej ekranizacji „Pana Tadeusza” w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego.
Joanna Puchalska – absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, tłumaczka literatury anglojęzycznej i autorka publikacji o tematyce kresowej. Jest prawnuczką ostatnich właścicieli Czombrowa na Nowogródczyźnie.
Autor: Joanna Puchalska
Tytuł: Dziedziczki Soplicowa
Data premiery: 10 września 2014
Wydawnictwo: MUZA SA
Cena: 39,99 zł
